Azər­bay­can Ru­si­ya­dan Er­mə­nis­ta­nı sar­sı­da­caq ye­ni hər­bi tex­ni­ka alır

Xa­tır­la­daq ki, rəs­mi ola­raq Ro­qo­zi­nin sə­fə­ri Azər­bay­can-Ru­si­ya hö­ku­mət­lə­ra­ra­sı ko­mis­si­ya­sı­nın növ­bə­ti ic­la­sı ilə bağ­lı­dır. Hə­lə sə­fər­dən əv­vəl "Kom­mer­sant" qə­ze­ti be­lə bir mə­lu­mat yay­mış­dı ki, Ba­kı­da Ro­qo­zin iki öl­kə ara­sın­da hər­bi-tex­ni­ki əmək­daş­lıq mə­sə­lə­lə­ri­ni, Ru­si­ya­nın Er­mə­nis­ta­na "İs­gən­dər" ope­ra­tiv-tak­ti­ki ra­ket komplekslə­ri­ni ver­mə­si­ni də mü­za­ki­rə edə­cək: "Ru­si­ya­nın hər­bi sə­na­ye­si­ni ku­ra­si­ya edən Ro­qo­zin Ba­kı­ya ona gö­rə də gə­lib ki, Azər­bay­can rəh­bər­li­yi ilə da­nı­şıq­lar apa­rıb "İs­gən­dər"lə­rin Er­mə­nis­ta­na ve­ril­mə­si­ni əsas­lan­dır­sın. Azər­bay­can­lı tə­rəf­daş­lar Dağ­lıq Qa­ra­bağ mü­na­qi­şə­si kon­tekstin­də ha­di­sə­lə­rin bu cür in­ki­şaf et­mə­si­nə ol­duq­ca ne­qa­tiv re­ak­si­ya ve­rib­lər. Ey­ni za­man­da, Ru­si­ya ilə Azər­bay­can ara­sın­da si­lah al­qı-sat­qı­sı­na da­ir ye­ni söv­də­ləş­mə­lə­rin mü­za­ki­rə olun­ma­sı da göz­lə­ni­lən­dir". "Kom­mer­sant" onu da ya­zır ki, Ru­si­ya­nın ver­di­yi bir di­vi­zi­on "İs­gən­dər" komplek­si bu ilin pa­yı­zın­da İrə­van­da pa­rad­da nü­ma­yiş olu­nub. Ru­si­ya bu­nu re­gi­on­da qüv­və­lər ba­lan­sı­nı sax­la­maq səy­lə­ri ilə əsas­lan­dı­rıb. Xa­tır­la­dı­lır ki, Ru­si­ya 2011-2014-cü il­lər­də bağ­lan­mış mü­qa­vi­lə­lər əsa­sın­da Azər­bay­ca­na 100-ə qə­dər dö­yüş ver­tol­yo­tu, 100 T-90S tan­kı, çox­say­lı BMP-3 dö­yüş ma­şın­la­rı və di­gər tex­ni­ka ve­rib. Onu da xa­tır­la­daq ki, Ru­si­ya­nın "İs­gən­dər" ra­ket­lə­ri­ni Er­mə­nis­ta­na ver­mə­sin­dən son­ra İrə­van da­nı­şıq­lar pro­se­sin­də iş­ti­ra­kı­nı fak­ti­ki don­du­ra­raq da­ha da qey­ri-konstruk­tiv plat­for­ma­ya ke­çib və mü­na­qi­şə­nin dinc yol­la ni­zam­lan­ma­sı perspek­tiv­lə­ri­ni he­çə en­di­rib. Er­mə­nis­tan­da he­sab edir­lər ki, Ru­si­ya­nın ver­di­yi ye­ni si­lah­lar və bu öl­kə ilə bir­gə qo­şun qrup­laş­ma­sı ya­rat­maq he­sa­bı­na Azər­bay­can­la qüv­və­lər ba­lan­sı­nı bər­pa edə bi­lib­lər. Am­ma Azər­bay­ca­nın İs­ra­il­dən ye­ni si­lah­lar al­ma­ğa ha­zır­laş­ma­sı və­ziy­yə­ti də­yi­şir. Bun­dan baş­qa, Ro­qo­zi­nin sə­fə­rin­dən son­ra öl­kə­mi­zin Ru­si­ya­dan da ye­ni növ si­lah­la­rın alı­şı­nı hə­ya­ta ke­çir­mə­si göz­lə­nir. Ru­si­ya­nın Stra­te­gi­ya­la­rın Ana­li­zi Mər­kə­zi­nin di­rek­tor mü­a­vi­ni Konstan­tin Ma­ki­en­ko­nun fik­rin­cə, Er­mə­nis­ta­na "İs­gən­dər"lə­rin ve­ril­mə­si və Azər­bay­ca­nın İs­ra­il­lə hər­bi-tex­ni­ki əmək­daş­lı­ğı güc­lən­dir­mə­si fo­nun­da Moskva Ba­kı­ya "hər şey qay­da­sın­da­dır" de­mək is­tə­yir. Ekspert qeyd edir ki, Ru­si­ya Azər­bay­ca­na hər­bi əmək­daş­lıq is­ti­qa­mə­tin­də ye­ni tək­lif­lər də ver­mək niy­yə­tin­də­dir: "Azər­bay­can Hin­dis­tan, Əl­cə­za­ir, Çin, Vyet­nam ki­mi nə­hənglə­rin fo­nun­da Ru­si­ya üçün hər­bi-tex­ni­ki əmək­daş­lıq üz­rə ki­fa­yət qə­dər əhə­miy­yət­li tə­rəf­daş­dır. Bu­nun­la ya­na­şı, Ba­kı si­ya­si mü­na­si­bət­lər­də də tez-tez Ru­si­ya­ya kö­mək edir. Bu ba­xım­dan, Ru­si­ya­ya həm ti­ca­ri, həm də si­ya­si mü­na­si­bət­lə­rə gö­rə Azər­bay­can­la mü­na­si­bət­lə­ri sax­la­maq va­cib­dir. Dü­şü­nü­rəm ki, Ro­qo­zi­nin sə­fə­ri çox­dan plan­laş­dı­rıl­mış­dı. Azər­bay­can və İs­ra­i­lin hər­bi-tex­ni­ki əmək­daş­lı­ğı­na gəl­dik­də, bu­nu ta­ma­mi­lə tə­bii ad­lan­dı­ra bi­lə­rik. Azər­bay­can su­ve­ren öl­kə­dir və mil­li ma­raq­la­rı­na uy­ğun ola­raq is­tə­di­yi öl­kə ilə əmək­daş­lıq et­mək hü­qu­qu­na ma­lik­dir".

Ekspert is­tis­na et­mir ki, "İs­gən­dər"lə­rin Er­mə­nis­ta­na ve­ril­mə­si mə­sə­lə­si Ba­kı­da mü­za­ki­rə olu­nub: "Ru­si­ya bu­nu "kom­pen­sa­si­ya" et­mək üçün Ba­kı­ya ye­ni tək­lif­lər ve­rə bi­lər. Ey­ni za­man­da, Er­mə­nis­ta­na "İs­gən­dər"lə­rin ve­ril­mə­si sim­vo­lik xa­rak­ter da­şı­yır­dı. Məq­səd Er­mə­nis­ta­nı sa­kit­ləş­dir­mək idi. He­sab edi­rəm ki, Ru­si­ya, Azər­bay­ca­nın is­tək­lə­ri­ni nə­zə­rə ala­raq, si­lah­lan­ma üz­rə bey­nəl­xalq qa­nun­ve­ri­ci­li­yin ica­zə ver­di­yi is­tə­ni­lən si­lah nö­vü­nü ona çat­dır­ma­ğa ha­zır­dır. Bu­ra Su-30SM qı­rı­cı-bom­bardman­çı­la­rı və ver­tol­yot­lar, tank əley­hi­nə sis­tem­lər və Ha­va Hü­cu­mun­dan Mü­da­fiə sis­tem­lə­ri, həm­çi­nin ra­ket-ar­til­le­ri­ya sis­tem­lə­ri da­xil ola bi­lər". Hər­bi ekspert Alek­sey Le­on­kov da bil­di­rir ki, Ba­kı­da Er­mə­nis­ta­na ve­ri­lən "İs­gən­dər"lə­rin mü­za­ki­rə­si apa­rı­lıb: "Bu eh­ti­mal güc­lü­dür. La­kin bu ra­ket komplekslə­ri­nin Er­mə­nis­ta­na ve­ril­mə­si ilə bağ­lı heç bir mü­qa­vi­lə yox­dur. Bu ra­ket­lər Kol­lek­tiv Təh­lü­kə­siz­lik Mü­qa­vi­lə­si Təş­ki­la­tı çər­çi­və­sin­də Er­mə­nis­ta­na da­xil olub və Güm­rü­də­ki Ru­si­ya hər­bi ba­za­sın­da sax­la­nır. Həm­çi­nin, "İs­gən­dər"lər Dağ­lıq Qa­ra­bağ mü­na­qi­şə­si zo­na­sın­da is­ti­fa­də edi­lə bil­məz. Ru­si­ya­nın özü bun­da ma­raq­lı de­yil". Azər­bay­ca­nın, İs­ra­il­lə ya­na­şı, Ru­si­ya­dan da ye­ni si­lah­lar al­ma­sı öl­kə­nin Er­mə­nis­tan qar­şı­sın­da möv­qe­lə­ri­nin da­ha güc­lü ha­la gəl­mə­si de­mək­dir.

Na­hid SA­LA­YEV