Neft bahalaşır- ölkədə islahatlar dayanacaqmı?

Dünya bazarında neft az da olsa, bahalaşmadadır. Azərbaycanın dünya bazarına çıxararaq satdığı "Azeri LT CIF” markalı xam neft də bahalaşıb. Bir barelin qiyməti 0,43 dollar və yaxud 0,86 faiz bahalaşıb. Artıq neftin barelinin qiyməti 50,73 dollara bərabər olub. Bəzi ekspertlər isə dünya bazarında neft bahalaşdıqca, ölkədə başlanmış islahatların dayanacağından narahatlıqlarını bildirirlər. Həmçinin, qeyd edilir ki, neftin bahalaşması əvvəlki həddə olmayacaq, üstəlik, islahatların dayandırılması normal qərar deyil. 

Ekspert Rəşad Həsənov məsələ ilə bağlı musavat.com-a açıqlamasında bildirib ki, islahatların neftin qiymət artımından sonra dayandırılıb-dayandırılmaması cəmiyyətin bütün təbəqələrini düşündürən bir sualdır: "Yəni müşahidələr onu göstərir ki, sosial qurumlar əslində o qənaətdədir ki, həqiqətən də bu, islahatları əngəlləyə bilər. Düşünürəm ki, iki dəfə neftin qiymətinin ucuzlaşmasının problemləri ilə üzləşən hökumət bu addımı atmamalıdır. Məsələlərə daha praqmatik yanaşmalıdır. Neftin qiyməti artırsa, bu, o demək deyil ki, hər zaman vəziyyət yaxşılığa doğru dəyişəcək. Azərbaycan hökuməti bu gün 40 dollara neft satır və bunun yaratdığı rahatlıq əvvəlki rahatlıqla eyni deyil. İri neft hasilatçıları neftin qiymətinin bahalaşmasında maraqlı deyil. Neft ən yaxşı halda, 60 dollara qədər bahalaşa bilər. Eyni zamanda, hasilatın azalması fonunda Azərbaycan iqtisadiyyatını xilas etmək üçün hökumət məsələlərə daha çox praqmatik yanaşmalıdır. İslahatların dayandırılması ümumiyyətlə neqativ addımlardır. Bu olacaq, ya olmayacaq, proqnoz vermək çətindir”. 

Ekspert Fikrət Yusifov isə qeyd edib ki, Azərbaycan iqtisadiyyatında cari ilin dörd ayı ərzində yaranmış azalmaların kökündə neft amilinin durduğu hər kəsə bəllidir: "İki ilə yaxın vaxt ərzində neftin qiymətlərinin və uyğun olaraq ölkənin xarici valyuta gəlirlərinin 4 dəfəyə qədər azalması baş verdiyi təqdirdə, belə nəticələr gözlənilən idi. Bu vəziyyətdən yeganə çıxış yolu, mövcud maliyyə vəsaitlərindən maksimum qənaətlə istifadə etmək və real sektorun sürətli inkişafını təmin edə biləcək ciddi addımlar atılmasından keçirdi. Buna görə də hökumət yaranmış vəziyyətə tam adekvat addımlar atmağa qərar verdi. Ölkənin baş maliyyə sənədi- dövlət büdcəsi dürüstləşdirilərək onun gəlir və xərcləri 25 faiz ətrafında azaldıldı və dürüstləşdirilmiş büdcə variantında neftin qiymətləri 50 dollardan 25 dollara endirildi. Ölkədə sağlam bank sektoru olmadan iqtisadiyyatın uğurlu inkişafı mümkün deyil. Bu səbəbdən pul-kredit sistemində də ciddi sağlamlaşdırıcı tədbirlərin görülməsinə rəvac verildi. Uzun müddətdən bəri ətrafında müzakirələr gedən manatın məzənnəsi nəhayət ki, üzən mexanizmlərə söykənərək müəyyən olunmağa keçirildi”.